Brilletjes wielen te Baarsdorp

Brilletjes van Baarsdorp

De Brilletjes zijn twee tegen elkaar liggende ronde plassen, die eeuwen geleden zijn ontstaan. Als vroeger de dijk brak, dan maakte het binnendringende water vaak een diep kolkgat. Het nam nogal wat tijd in beslag om zo'n gat op te vullen, en daarom werd meestal besloten er maar een nieuwe dijk om heen te leggen. Dat was makkelijker en vooral goedkoper.

Vaak vormde een dijk de grens van een heerlijkheid. Dat geldt ook voor Sinoutskerke en Baarsdorp. Door het verleggen van de dijk veranderde de grens niet en het gevolg daarvan is dat de nu nog bestaande ambachtsheerlijke rechten op de grotedijk ter hoogte van De Brilletjes ophouden. Daar liep vroeger de dijk namelijk recht door.

Een plas die door een dijkdoorbraak is ontstaan wordt een wiel of een weel genoemd. De Brilletjes zijn dus eigenlijk een dubbel wiel en wijzen op twee dijkdoorbraken.

De Brilletjes wielen van Baarsdorp.
De Brilletjes
geschiedenis van de Brilletjes van Baarsdorp

Geschiedenis van de Brilletjes

Jan de Ruiter, kenner van het verleden van de Zak van Zuid-Beveland, heeft de geschiedenis van De Brilletjes nader onderzocht. Volgens hem moeten de wielen begin vijftiende eeuw zijn ontstaan. Uit archiefonderzoek door De Ruiter kwam namelijk naar voren dat de pastoors van Baarsdorp, Sinoutskerke en 's-Heer Abtskerke in 1421 kerkelijke belasting moesten betalen omdat het land onder water stond. Voorts heeft hij ook ontdekt dat er in 1416 een dam is gelegd in de Slake naar Heinkenszand. Het gevolg daarvan is vermoedelijk dat het water flink opgestuwd werd tijdens de Sint Elizabethsvloed en zo tot overstromingen leidde.

De latere geschiedenis van De Brilletjes is gelukkig een stuk rustiger verlopen dan in het begin. We weten dat ze een aantal keer van hand zijn gewisseld nadat ze eind achttiende eeuw door de ambachtsheren van Sinoutskerke en Baarsdorp zijn verkocht. Uit eigen onderzoek van de Stichting weten we dat de opvolgende eigenaren nog lange tijd erfpacht moeten afdragen. Uit een akte van notaris mr. A.F. Clement uit 1835 blijkt bijvoorbeeld dat mevrouw Lantsheer, als eigenaresse van De Brilletjes, jaarlijks 6,30 gulden aan de ambachtsheren betaalde.